മുഗളൻമാരുടെ ‘വിദ്യാഭ്യാസ യോഗ്യത’

മൂന്ന് നൂറ്റാണ്ടുകൾ നീണ്ടുനിന്ന മുഗൾ സാമ്രാജ്യം വിശാലമായ പ്രദേശങ്ങൾ ഭരിച്ച രാജവംശം മാത്രമായിരുന്നില്ല; ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തെ ഏറെ സ്വാധീനിച്ച ബൗദ്ധികവും സാംസ്കാരികവുമായ ശക്തി കൂടിയായിരുന്നു. സൈനിക വിജയങ്ങൾക്കും ആർക്കിടെക്ചറൽ അത്ഭുതങ്ങൾക്കും ഭരണ പരിഷ്കാരങ്ങൾക്കും മുഗളൻമാർ പേരുകേട്ടവരായി. ഇതിനൊപ്പം പഠനത്തിനും വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും അവർ നൽകിയ സംഭാവനകളും പ്രധാനമാണ്. ചരിത്രം വാട്സ്ആപ്പ് യൂനിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്നല്ലാതെ പഠിച്ചവർക്ക് അതറിയാം.

വിദ്യാഭ്യാസമെന്നത് അക്കാലത്ത് സംസ്കാരം, നയതന്ത്രം, ഭരണം എന്നിവയിലെ വളർച്ചയ്ക്കുള്ള ഉപകരണമായിരുന്നു. ബാബർ, അക്ബർ, ബഹദൂർ ഷാ ഒന്നാമൻ തുടങ്ങിയ ഭരണാധികാരികൾ വിവിധ വിഷയങ്ങളിൽ അറിവുള്ള പണ്ഡിതരായിരുന്നു. കൊട്ടാരങ്ങളിൽ ബൗദ്ധിക സംസ്കാരം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് അതുകൊണ്ടുതന്നെ അവർ പ്രാധാന്യം നൽകി. പഠനത്തോടുള്ള ഈ താത്പര്യവും സ്വയം അറിവു നേടാനുള്ള മനസ്സും അവരുടെ ഭരണത്തിലും പ്രതിഫലിച്ചു. പഠിപ്പും വിവരവുമുള്ള ഭരണാധികാരികൾ രാജ്യത്തിന് എത്രത്തോളം ആവശ്യമാണെന്ന് മുഗളൻമാരുടെ വിദ്യാഭ്യാസ യോഗ്യത നമുക്ക് കുറച്ചെങ്കിലും വ്യക്തമാക്കി തരേണ്ടതാണ്.

മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സ്ഥാപകനായ ബാബർ, യോദ്ധാവ് എന്നതിലുപരി എഴുത്തുകാരൻ കൂടിയായിരുന്നു. തിമൂറിദ് പാരമ്പര്യ വിദ്യാഭ്യാസം നേടിയ അദ്ദേഹം ചരിത്രം, സാഹിത്യം, മതം എന്നീ വിഷയങ്ങളിൽ അവഗാഹം നേടി. ചഗതായ് തുർക്കിക്, പേർഷ്യൻ ഭാഷകളിൽ പ്രാവീണ്യമുണ്ടായിരുന്ന ബാബറിന്റെ ആത്മകഥയാണ് ബാബർനാമ. വ്യക്തിയുടെ കഥ ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായി കാലത്തിന്റെ പുസ്തകമായിത്തീരുന്ന അപൂർവ്വത ബാബർനാമയ്ക്കുണ്ട്. പേർഷ്യൻ സാഹിത്യത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ച ബാബർ അക്കാലത്ത് നിരവധി ലൈബ്രറികൾ സ്ഥാപിച്ചു. മുഗൾ പാരമ്പര്യത്തിന്റെ സാംസ്കാരിക സംരക്ഷണത്തിന് അങ്ങനെ ആദ്യത്തെ മുഗൾ രാജാവ് തന്നെ അടിത്തറ പാകി.

മതം, പേർഷ്യൻ സാഹിത്യം-ഇവ രണ്ടിലുമായിരുന്നു ഹുമയൂണിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസം. കാലിഗ്രാഫിയിലും ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിലും അദ്ദേഹം താത്പര്യമുയർത്തി. പേർഷ്യൻ ഭാഷയിലും സാഹിത്യത്തിലും പ്രാവീണ്യം നേടിയ അദ്ദേഹം തന്റെ കൊട്ടാരത്തിലും നിരവധി പണ്ഡിതർക്ക് സ്ഥാനം നൽകി. പേർഷ്യൻ ആർക്കിടെക്ചറൽ, ആർട്ട് രീതികളിലും അദ്ദേഹത്തിന് അറിവുണ്ടായിരുന്നു.

ഹുമയൂണിന്റെ കലാപരത നിലനിർത്തുന്നതിൽ അക്ബർ വലിയ ശ്രദ്ധ കൊടുത്തു. ഔദ്യോഗിക സാക്ഷരത കുറവായിരുന്നെങ്കിലും ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും ഊർജ്ജസ്വലമായ രാജസഭയായിരുന്നു അക്ബറിന്റേത്. മുസ്ലീം, ഹിന്ദു, ക്രിസ്ത്യൻ, ജൈന, സൊരാഷ്ട്രിയൻ തുടങ്ങിയ വിവിധ മതവിഭാഗങ്ങളിലെ പണ്ഡിതരെ അദ്ദേഹം ഒരുപോലെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. ഇബാദത്ത് ഖാന സൃഷ്ടിച്ചതിലൂടെ തത്ത്വചിന്താപരമായ സംവാദത്തിനുള്ള ഇടമൊരുക്കി അക്ബർ.  വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്തെ വിപ്ലവകരമായ സമീപനമായി ഇബാദത്ത് ഖാന അടയാളപ്പെടുന്നു. പ്രധാന ഹിന്ദു ഗ്രന്ഥങ്ങൾ പേർഷ്യൻ ഭാഷയിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യാനും അക്ബർ തന്റെ ഭരണകാലത്ത് ശ്രദ്ധ കൊടുത്തു. സംസ്കാരത്തിലേക്കും അറിവിലേക്കുമുള്ള പ്രവേശനം വിപുലീകരിക്കാനും മതങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബഹുമാനം ശക്തിപ്പെടുത്താനും നടത്തിയ പ്രവർത്തനങ്ങൾകൊണ്ടുകൂടിയാണ് അക്ബർ ചരിത്രത്തിന്റെ ചക്രവർത്തിയാകുന്നത്.

കാലിഗ്രാഫി, സാഹിത്യം, ഇസ്ലാമിക പഠനങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന പരമ്പരാഗത രാജകീയ വിദ്യാഭ്യാസമാണ് ജഹാംഗീറിന് ലഭിച്ചത്. കലാപരമായ സംവേദനക്ഷമതയ്ക്ക് പേരുകേട്ട അദ്ദേഹം തന്റെ ഭരണകാലത്ത് മിനിയേച്ചർ പെയിന്റിംഗും പ്രകൃതി പഠനവും പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൊട്ടാരം കലയുടെ കേന്ദ്രമായി മാറി. ചിത്രകാരന്മാരും എഴുത്തുകാരും അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാജസഭയിൽ ബഹുമാനിതരായി. തുസുക്-ഇ-ജഹാംഗിരിയെന്ന ഓർമ്മക്കുറിപ്പുകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസ പശ്ചാത്തലത്തെക്കുറിച്ചും ഭരണം, കല, പ്രകൃതി ശാസ്ത്രം എന്നിവയിലുള്ള വ്യക്തിപരമായ താൽപ്പര്യത്തെക്കുറിച്ചും പറയുന്നു.

ആയോധന കലകളിലും ബൗദ്ധിക വിഷയങ്ങളിലുമാണ് ഷാജഹാന്റെ വിദ്യാഭ്യാസം. പിതാവായ ജഹാംഗീറിന്റെ കലകളോടുള്ള ആദരവ് ഷാജഹാന് പാരമ്പര്യമായി ലഭിച്ചു. പേർഷ്യൻ, അറബി സാഹിത്യങ്ങളിൽ അദ്ദേഹത്തിന് പ്രാവീണ്യമുണ്ടായിരുന്നു. താജ്മഹൽ പോലുള്ള വാസ്തുവിദ്യാ മാസ്റ്റർപീസുകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണകാലത്തെ അദ്ഭുതങ്ങളാണ്. ഇതോടൊപ്പം കവികൾ, സംഗീതജ്ഞർ, പണ്ഡിതന്മാർ തുടങ്ങിയവർക്ക് അദ്ദേഹം വലിയ പിന്തുണ നൽകി. ഇങ്ങനെ സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക അന്തരീക്ഷം സ‍ൃഷ്ടിച്ച അദ്ദേഹം ലൈബ്രറികൾ വികസിപ്പിക്കുകയും ആർട്ട് സ്കൂളുകൾക്ക് രാജകീയ പിന്തുണ നൽകുകയും ചെയ്തു.

ഔറംഗസേബ് ഒരു ഫണ്ടമെന്റലിസ്റ്റ് ആയിരുന്നു. മതപഠനത്തിനും അറബി ഭാഷയ്ക്കുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസ ഊന്നൽ. ഇസ്ലാമിക തത്വങ്ങളുമായി മുഗൾ ഭരണത്തെ ചേർക്കാൻ നോക്കിയത് ഔറംഗസേബാണ്, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അദ്ദേഹം ചരിത്രകാരൻമാരിൽ നിന്നും പഴികേട്ടു. മുൻ രാജാക്കൻമാർ വളർത്തിയെടുത്ത കലാ-വിദ്യാഭ്യാസ പാരമ്പര്യം ഒറ്റയടിക്ക് തച്ചുതകർത്ത ഭരണാധികാരി കൂടിയായാണ് ഔറംഗസേബ് അറിയപ്പെടുന്നത്.

ഷാ ആലം ഒന്നാമൻ എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ബഹാദൂർ ഷാ ഒന്നാമന് പേർഷ്യൻ സാഹിത്യം, ഭരണ നിയമം, മതം എന്നിവയിൽ അറിവുണ്ടായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയ തകർച്ച ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, മുൻ മുഗൾ രാജസദസ്സുകളുടെ അക്കാഡമിക് പാരമ്പര്യം സംരക്ഷിക്കാൻ അദ്ദേഹം ശ്രമിച്ചു. സൂഫി സന്യാസിമാർക്കൊപ്പം കവികൾക്കും പണ്ഡിതന്മാർക്കും അദ്ദേഹം പിന്തുണ നൽകി.

ഇവയിൽ ഭരണനേട്ടങ്ങൾകൊണ്ട് ശ്രദ്ധേയരായ മുഗൾ ഭരണാധികാരികൾ എല്ലാം തന്നെ സെക്കുലർ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് പ്രാധാന്യം നൽകിയവരായിരുന്നു എന്നു കാണാം. ഔറംഗസേബ് ഒഴികെയുള്ള ഭരണാധികാരികളെല്ലാം ആ പാത പിന്തുർന്നു. 

Explore how Mughal emperors like Babur, Akbar, and Shah Jahan fostered education, literature, and the arts, creating a rich intellectual and cultural legacy in India.