കർണാടകയിലെ ബേലൂർ, ഹലേബിഡ്, സോമനാഥപൂർ എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങളെ യുനെസ്കോ ലോക പൈതൃക കേന്ദ്രങ്ങളായി തിങ്കളാഴ്ച പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ 12, 13 നൂറ്റാണ്ടുകളിലെ ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്ര ശൈലിയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
ഹാസൻ ജില്ലയിലെ ബേലൂരിലെ ചെന്നകേശവ ക്ഷേത്രവും ഹലേബിഡുവിലെ ഹൊയ്സാലേശ്വര ക്ഷേത്രവും 2014 മുതൽ യുനെസ്കോയുടെ താൽക്കാലിക ലിസ്റ്റിലുണ്ട്. മൈസൂരു ജില്ലയിലെ സോമനാഥപൂരിലുള്ള കേശവ ക്ഷേത്രം താൽക്കാലിക പട്ടികയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള മറ്റ് രണ്ട് സ്മാരകങ്ങളോടൊപ്പം യുനെസ്കോ പിനീട് ഉൾപ്പെടുത്തിയാണ് പ്രഖ്യാപനം നടത്തിയത്.
മൂന്ന് ക്ഷേത്രങ്ങളും ASI യുടെ സംരക്ഷണയിലാണ്. ‘The Sacred Ensembles of Hoysalas’ എന്ന പേരിലാണ് ക്ഷേത്ര ത്രയം യുനെസ്കോയുടെ നോമിനേഷനയച്ചത്.
‘വിശുദ്ധ വാസ്തുവിദ്യ’ – ‘Outstanding Sacred Architecture’
– എന്നാണ് ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഈ ക്ഷേത്രത്രയത്തെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്.
സൃഷ്ടിപരമായ പ്രതിഭ, വാസ്തുവിദ്യാ എക്ലെക്റ്റിസിസം, പ്രതീകാത്മകത എന്നിവ ഈ മഹത്തായ വിശുദ്ധ വാസ്തുവിദ്യയിലേക്ക് ഒത്തുചേർന്നത് ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങളെ യഥാർത്ഥ കലാസൃഷ്ടിയാക്കിയെന്നും അവയുടെ ലിഖിതങ്ങൾ ഇന്ത്യയ്‌ക്കും മുഴുവൻ ലോക പൈതൃക സമൂഹത്തിനും ഒരു ബഹുമതിയാണെന്നും ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ (എഎസ്‌ഐ) പറഞ്ഞു.
International Commission on Monuments and Sites (ICOMOS) ലെ ഒരു വിദഗ്ധൻ കഴിഞ്ഞ വർഷം സെപ്റ്റംബറിൽ മൂന്ന് ക്ഷേത്രങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന പരിശോധന പൂർത്തിയാക്കി. സെപ്റ്റംബർ 18 നു സൗദി അറേബ്യയിലെ റിയാദിൽ നടന്ന ലോക പൈതൃക സമിതിയുടെ 45-ാമത് സെഷനിൽ ക്ഷേത്രങ്ങൾ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളായി ഔദ്യോഗികമായി രേഖപ്പെടുത്തി. ഒപ്പം പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ശാന്തിനികേതൻ 2021-22 സൈക്കിളിന്റെ യുനെസ്കോ സൈറ്റായി ആലേഖനം ചെയ്യപ്പെട്ടു.
ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഒരു ഉയർന്ന പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിൽ നിർമ്മിച്ച നക്ഷത്രാകൃതിയിലുള്ള ഒരു പ്രത്യേക ശൈലിക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്. ക്ഷേത്രനിർമ്മാണത്തിൽ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നത് കോലോറിറ്റിക് സ്കിസ്റ്റ് ആണ്, ഇത് സോപ്പ്സ്റ്റോൺ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു, അത് മൃദുവും കൊത്തുപണിക്ക് അനുയോജ്യവുമാണ്.
ബേലൂരിലെ ചെന്നകേശവ ക്ഷേത്രം, ഹലേബിഡിലെ ഹൊയ്‌സലേശ്വര ക്ഷേത്രം, 12-ഉം 13-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ നിർമ്മിച്ച ഹൊയ്‌സാല ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ പവിത്രമായ സംഘങ്ങളായ സോമനാഥപുരയിലെ കേശവ ക്ഷേത്രം എന്നിവിടങ്ങളിൽ ശിൽപിയായ ജക്കനാചാരിയുടെ കരവിരുത് വ്യക്തമായി കാണാം.
ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നിരവധി ശിൽപങ്ങളും, വാതിലുകളിൽ ഹൊയ്‌സാല കലാകാരന്റെ മികവ് കാണിക്കുന്ന സങ്കീർണ്ണമായ കൊത്തുപണികളും ആ പൈതൃകത്തെ എടുത്തു കാട്ടുന്നു.
1117-ൽ വിഷ്ണുവർദ്ധന രാജാവിന്റെ കാലത്ത് ബേലൂരിലെ ചെന്നകേശവ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ച് 103 വർഷമെടുത്തു പൂർത്തിയാക്കുകയായിരുന്നു. ഹൊയ്സാലേശ്വര ക്ഷേത്രം 1121-ൽ കമ്മീഷൻ ചെയ്തു, സോമനാഥപൂരിലെ കേശവ ക്ഷേത്രം 1268 CE-ൽ നരസിംഹ ഭരണകാലത്ത് സോമനാഥ ദണ്ഡനായകൻ III ആമൻ കമ്മീഷൻ ചെയ്തു.
ശിൽപങ്ങൾക്കും കൊത്തുപണികൾക്കും പേരുകേട്ട മൂന്ന് സ്മാരകങ്ങൾക്ക് ആഗോളതലത്തിൽ അംഗീകാരം ലഭിക്കുമെന്നും, ഇത് ഇവിടങ്ങളിലേക്കുള്ള ലോക വിനോദസഞ്ചാരത്തിന് കൂടുതൽ പ്രോത്സാഹനം നൽകുമെന്നും പുരാവസ്തു മ്യൂസിയം, പൈതൃക വകുപ്പ് കമ്മീഷണർ എ.ദേവരാജു പറഞ്ഞു.
Hoysala Temples: UNESCO World Heritage Recognition, The Hoysala temples of Belur, Halebid, and Somnathapura, renowned for their unique architectural style, have earned a coveted spot on the UNESCO World Heritage List.
